Он екі жыл бұрын әлемнің жетекші сахналарымен – Ла Скала, Мадридтегі Корольдік театр, Үлкен театр және Метрополитен-операмен деңгейлес "Астана Опера" театры елорда мәдени өміріне серпін беріп, көрермендер үшін нағыз тың серпіліс болды.

Өз қызметінің жылдарында театр классикалық опера мен балет қойылымдарынан бастап, көрнекті режиссерлер мен хореографтардың заманауи жұмыстарына дейін көптеген ауқымды мәдени жобаларды жүзеге асырды. Бұл жетістіктердің елеулі бөлігі бас серіктес – Halyk Bank-тің қолдауының арқасында мүмкін болды. Дәл осы қолдау мен әртістердің талантының үйлесімі қазақстандық опера және балет өнерін халықаралық аренаға шығаруға, сонымен қатар орындаушылық шеберліктің жоғары деңгейі мен техникалық жабдықталуын сақтауға мүмкіндік берді. Халықаралық театр күніне орай дайындалған осы материалда "Астана Опера" сахнасында жүзеге асырылған ең жарқын жобалар туралы әртістер өз естеліктерімен бөліседі.

Жұпар Ғабдуллина (Аида) және Дина Хамзина (Амнерис), "Аида" операсы ашық аспан астында, Бейбітшілік және келісім сарайы, 2017 жыл.

"Астана Опера" мемлекеттік опера және балет театры 2013 жылы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің бастамасымен құрылды. Аумағы 64 мың шаршы метрді құрайтын кешен 9 гектар жерді алып жатыр, оның 3 мыңға жуық шаршы метрі сахналық кеңістіктерге арналған. Театрдың негізгі залы 1250 көрерменге, ал камералық залы 250 орынға есептелген. Техникалық жабдықталу деңгейі бойынша театр әлемнің жетекші сахналарымен ғана теңесіп қоймай, олардан асып түседі. Сахна артындағы кеңістіктерден бастап, шеберханалар мен көптеген репетициялық залдарға дейінгі барлық бөлмелер халықаралық стандарттарға сәйкес келеді.

Бақтияр Адамжан (Леско), Мадина Басбаева (Манон), Жюль Массненің "Манон" балеті, 2017 жыл.

Театр құрылған сәттен бастап оның бас серіктесі – Halyk Bank, өйткені мәдениет банктің қайырымдылық қызметінің басым бағыттарының бірі болып табылады. Тек соңғы бес жылда Halyk мәдениетті дамытуға 1,5 миллиард теңгеден астам қаражат бөлді. Тимур Құлыбаев қазір "Астана Опера" театрының Қамқоршылық кеңесінде ресми қызмет атқармаса да, оның мәдениет пен театр өнеріне деген адалдығы өзгеріссіз қалды. Ол еліміздің жетекші театр алаңдарының дамуына әлі де айтарлықтай үлес қосып келеді және бұл қолдау демеушілік жобалар мен бастамалар арқылы жалғасуда. Halyk Bank-тің басты акционерлерінің бірі ретінде ол бұл процестерде маңызды рөл атқарады. Халықаралық гастрольдер, ауқымды қойылымдар, ашық аспан астындағы концерттер мен өңірлердегі спектакльдер – мұның бәрі Halyk Bank пен "Астана Опера" театрының берік әрі нәтижелі ынтымақтастығының жарқын жемісі.

Густав Малердің "Симфония №8" 1200 әртістің қатысуымен

Густав Малердің "Симфония №8" шығармасына арналған концерт Қазақстан музыкалық өнері тарихындағы рекордтық оқиғаға айналды. Бұл ауқымды шараға 1200 музыкант қатысты. Концертке 20 хор ұжымы шақырылды, олардың қатарында: "Астана Опера" театрының хоры, Абай атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрының хоры, Италияның "Карло Феличе" театрының хоры, Оңтүстік Қазақстан облыстық опера және балет театрының хоры, Б. Байқадамов атындағы мемлекеттік хор капелласы, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Ақтөбе, Астана филармонияларының хоры, 10 кәсіби оқу орнының хоры және 5 балалар хоры. Қойылымға бес симфониялық оркестр қатысты: "Астана Опера" театрының симфониялық оркестрі, Абай атындағы ГАТОБ оркестрі, Жамбыл атындағы филармонияның оркестрі, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік академиялық симфониялық оркестрі, "Академия солистері" камералық оркестрі. Концертті "Астана Опера" театрының бас дирижері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты – маэстро Алан Бөрібаев басқарды.

Дирижер Алан Бөрібаев, Густав Малердің "Симфония №8" 1200 әртістің қатысуымен

— Мен бұл концертке қатыстым, бірақ, шынымды айтсам, соңына дейін біз бұл ауқымды жобаны жүзеге асыра аламыз деп сенген жоқпын. "Астана Опера" театрының сахнасында 1200 адамның сыятынына да күмәндандым! — деп еске алады "Астана Опера" симфониялық оркестрінің фагот тобының концертмейстері Әсет Нельдыбаев. — Бірақ, әрине, бұл маэстро Алан Бөрібаевтың харизмасы, энергиясы және жобасына деген сенімінің арқасында мүмкін болды. Ол тек дирижерлік еткен жоқ — ол арманды шындыққа айналдырды. Алдымен біз симфонияны өз оркестрімізбен бірге дайындадық, содан кейін маэстро Алан Асқарұлы Алматыға барып, басқа оркестрмен де қойылымды дайындады. Сіз тек елестетіп көріңізші, қанша ұжым жұмылдырылды? Симфониялық және хорлық ұжымдардың саны – 25! Бұл орасан зор еңбекті талап еткен ғаламат жоба болды.

— Біз бір уақытта шақырушы да, қабылдаушы да тарап болдық. "Карло Феличе" опера театрының итальяндық оркестрін лайықты түрде қарсы алып, барлық музыканттарды сахнаға дұрыс орналастыру керек болды... Тек фаготшылардың өзі – 14 адам! Бұл бұрын-соңды болмаған ауқымды құрам еді. Бақытымызға орай, біздің сахна үлкен ғана емес, сонымен қатар терең әрі кең. Ал қойылым басталған сәтте залдың энергетикасы жарылып кеткендей әсер қалдырды. Бұл нағыз біртұтас өнер мерекесі болды – өз ауқымы мен рухы жағынан рекордтық деңгейдегі оқиға: сахнада 1200 музыкант, залда 1200 көрермен. Бұл шын мәнінде керемет әсер қалдырды, – деп атап өтті Әсет Нельдыбаев.

Евгений Чайников – Жиренше рөлінде. "Абай" операсы

"Астана Опера" театрының басты шығармашылық брендіне айналған қойылымдардың бірі – Ахмет Жұбанов пен Латиф Хамидидің "Абай" ұлттық операсы. Бұл туындының премьерасы 2015 жылы өтті. Қойылым үшін 200-ден астам костюм арнайы дайындалды. Оларды "Оскар" сыйлығының иегері Франка Скуарчапино әзірледі. Ол костюмдерді жасау барысында тарихи дереккөздерге, сондай-ақ кітапханалар мен мұражайлардан табылған архивтік фотосуреттердің көшірмелеріне сүйенді. Алайда спектакльдің табысын тек бірегей костюмдер мен декорациялар ғана анықтаған жоқ. Көрнекті солистердің вокалдық шеберлігі, сондай-ақ Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ержан Дәутов жетекшілік ететін хордың эмоционалды әрі қуатты орындауы қойылымның ең басты жетістіктерінің бірі болды.

"Астана Опера" хоры. "Абай" операсы

— "Абай" операсы – кез келген қазақ әртісі үшін жай ғана қойылым емес, ерекше мағынаға толы шығарма, – дейді Ержан Дәутов. – Бұл операны қою – үлкен құрмет болды, әсіресе сценограф Эцио Фриджерио, костюм суретшісі Франка Скуарчапино және режиссер Джанкарло дель Монакомен бірге жұмыс істеу айрықша тәжірибе болды. Біз сахналаған қойылым, менің ойымша, ең үздік нұсқалардың бірі. Бұл пікірмен Алматыда, Өзбекстанда, Мәскеуде, Генуяда спектакльді көрген кәсіби мамандар да келіседі. Олар бұл интерпретацияда Абайдың рухы мен қазақтың ұлттық болмысы барынша шынайы берілгенін атап өтті. Бұл – сөзсіз керемет жұмыс!

2014 жылдың 30 маусымында аты аңызға айналған Милан театры гастрольдік сапары аясында "Астана Опера" театры мен Ла Скала және Сан-Карло театрларының басшылығы арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.

Бұл келісім қазақстандық көрерменге әлемдік деңгейдегі өнерге жақындауға мүмкіндік берді. "Астана Опера" сахнасында Пласидо Доминго, Анна Нетребко, Зубин Мета, Валерий Гергиев, Хосе Каррерас, Елена Образцова, Денис Мацуев, сондай-ақ Миланның Ла Скала, Неапольдің Сан-Карло театрлары және басқа да әлемдік жұлдыздар өнер көрсетті.

Борис Эйфман, Гаухар Усина, Рүстем Сейтбеков "Роден" балетінің репетициясында

— Мен әлі күнге дейін Борис Эйфманның "Роден" балетінен алған әсерден арыла алмай жүрмін! — деп бөліседі Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Гаухар Усина. — Маған әсіресе Камилла рөлі өте қымбат, өйткені бұл образ арқылы сезімдер мен эмоциялардың ғажайып палитрасы ашылады. Мен кейіпкермен бірге өмір сүрдім: оның жалғыздығын, ессіздігін, жан азабын, қызғанышын, махаббатын және абсолютті бақыт сәттерін сезіндім. Ең таңғаларлығы – мөлдір, пәк махаббаттың қалай біртіндеп құмарлыққа, эмоциялар дауылына, тіпті ашуға айналатыны. Мұның бәрі Эйфманның танымал стилімен көмкерілген күрделі, бірақ керемет көркем хореографиялық тілде бейнеленген. Әр қимыл, әр қадам – бұл дене арқылы айтылған әңгіме.

"Дала үні" балеті

Хореограф Патрик де Банның "Дала үні" балеті ерекше әсер қалдырды. Бұл қойылымда қазақ халқының рухы заманауи би тілі арқылы таңғажайып дәлдікпен жеткізілді. Әрбір элемент – музыка, қозғалыс, жарық, сценография – терең мағынаға ие болып, күшті көркемдік тұжырымдамаға айналды. Қойылым ауқымды әрі көркем, сонымен қатар жанға жақын және терең сезімге толы болды. Бұл балетте дәстүрдің қуаты, ұрпақтар сабақтастығы және туған жерге деген риясыз махаббат айқын сезілді. Артистер үшін бұл жай ғана қойылым емес, әлемге өздерінің түп-тамыры туралы сыр шерту мүмкіндігі болды.

"Опералия" халықаралық байқауының жеңімпаздарын марапаттау

2017 жылы "Астана Опера" сахнасында ЭКСПО бағдарламасы аясында Пласидо Домингоның "Опералия" халықаралық опера өнері байқауы өтті. Бұл айтулы оқиға әлемнің ең ірі театрларының жетекші өкілдерін қазылар алқасы құрамында жинады, олардың қатарында: "Карло Феличе" театры (Италия), Метрополитен операсы (АҚШ), Вена мемлекеттік операсы (Австрия), Ковент-Гарден корольдік театры (Ұлыбритания), Париж ұлттық операсы (Франция), Испания корольдік театры, және басқа да беделді театрлардың өкілдері болды. Байқаудың ерекшелігі – көрермендер барлық тыңдау кезеңдеріне қатысып, қатысушылардың өнерінің өсуін өз көзімен тамашалау мүмкіндігіне ие болды. Финал – байқаудың шарықтау шегі болды: он финалист "Астана Опера" симфониялық оркестрінің сүйемелдеуімен, Пласидо Домингоның өзі дирижерлік еткен салтанатты концертте өнер көрсетті.

"Астана Опера" театрының әртістері Пласидо Домингоны "Травиата" операсынан кейін құттықтады

–Пласидо Доминго "Астана Операға" алғаш рет жалғыз емес, өз командасымен және отбасымен келді. — Бұл оның театрға деген сенімі мен құрметінің белгісі болды, — дейді дирижер, Қазақстанның халық әртісі Абзал Мұхитдин. — "Опералия" байқауы кезінде маған бүкіл оркестрлік материалды дайындау сеніп тапсырылды. Біз бұрын-соңды орындамаған арияларды ойнадық, соның ішінде сирек кездесетін испан сарсуэлалары да болды. Репетициядан кейін маэстро баспасөз конференциясында бізге жеке алғыс айтты.

"Опералия-2017" кульминациясы – "Травиата" операсы Байқаудың шарықтау сәті Джузеппе Вердидің "Травиата" операсы болды, онда "Астана Опера" сахнасына Пласидо Домингоның өзі шықты. Маэстро Жорж Жермонның партиясын орындап, опера әлемінің аңызға айналған тұлғасы екенін тағы бір рет дәлелдеді. Бұл жай ғана спектакль емес, қазақстандық көрермендер мен байқау қатысушыларының жадында ұзақ сақталатын шабыттандыратын оқиға болды.

Пласидо Доминго – опера әлемінің жарық жұлдызы

–Элмар Бурибаев, Алан Бурибаев, Джузеппе Акуавива, Пласидо Доминго, Абзал Мұхитдин.

— Доминго – ерекше тұлға. Ол классикалық опера репертуарының барлығын дерлік орындаған санаулы тенорлардың бірі: лирикалық партиялардан бастап драмалық рөлдерге дейін. Оның шығармашылығы – болашақ тенорлар үшін нағыз аудиоқазына.

"Опералия" байқауының шарықтау сәті – "Травиата" операсы Байқаудың финалы Джузеппе Вердидің "Травиата" операсы болды, онда Пласидо Домингоның өзі сахнаға шықты.

— Ол күн сияқты бәрін – солистерді, хорды, оркестрді біріктірді. Бұл эмоциялық тұтастық пен шынайы шабыттың көрінісі болды.

— Бұл біз, әртістер үшін, үлкен бата секілді сезілді. Доминго театрымызда және жүрегімізде естеліктен де артық нәрсе қалдырды: Өз ісіміздің маңыздылығына сенімділік, Өнерімізге деген құрмет пен шабыт, Жаңа шығармашылық бағдар.

— Ол біздің кәсібіміздің мәнін тереңірек түсінуге мүмкіндік берді, — деп түйіндеді сөзін Абзал Мұхитдин.

"Астана Опера" Карнеги-холл сахнасында

2014 жылғы әлемдік турне – тек театр тарихындағы ғана емес, Қазақстан мәдениеті үшін де айтулы оқиға болды.

Гастрольдік сапардың басты кезеңдері:

📍 Нью-Йорк, Карнеги-холл – әлемнің ең беделді сахналарының бірі

📍 Канада, Sony Centre

📍 Франция, Opéra Bastille

📍 Роттердам, Антверпен және басқа қалалар

Бағдарлама ауқымы:

🎼 Увертюралар мен ариялар

🎭 Джузеппе Вердидің "Аттила" операсы (Парижде концерттік форматта орындалды)

👨‍🎼 Маэстро Алан Бурибаев пен Абзал Мұхитдиннің жетекшілігімен

— Карнеги-холлда өнер көрсету – театр үшін тарихи оқиға. Бұл бірегей мүмкіндік Төлеген Мұхамеджановтың ұйымдастырушылық талантының арқасында жүзеге асты.

Ержан Даутов:

— Бұл гастрольдік сапар мен үшін тағдырлы сәт болды. Бұған дейін мұндай деңгейдегі гастроль бізде болмаған. Бір сапарда бес елде өнер көрсету – біздің ұжым үшін зор жетістік.

✅ Кәсіби тұрғыда шыңдалу ✅ Ұжымды біріктіру ✅ Әлемдік сахнаға қадам басу

— Біз тек жаңа белестерді бағындырып қана қоймай, нағыз шығармашылық отбасыға айналдық.

Ашық аспан астындағы "Аида" операсы, Бейбітшілік және келісім сарайы, 2017 жыл

2015 жылы Бейбітшілік және келісім сарайының алдында орнатылған сахнада әйгілі Джузеппе Вердидің "Аида" операсының ауқымды қойылымы ұсынылды. Жобаның ауқымы: 20 контейнер декорация Мемлекеттік опера және балет театрынан жеткізілді, 10 күн сахнаны, көрермен аймағын орнатуға және декорацияларды орналастыруға жұмсалды, Ашық кеңістіктегі өнер мен сәулеттің үйлесімі

— Пирамида алдындағы "Аида" операсының қойылымы ең әсерлі әрі символикалық жобалардың бірі болды. Естен кетпес сәт: Жұпар Ғабдуллина Аиданың ария-молитвасын орындап жатқанда, сол сәтте жақын маңдағы мешіттен азан дауысы естілді. Екі дұға бір уақытта үндесіп, үйлесім тапты — азан мен Аиданың ариясы. Астанада сирек кездесетін тыныштық орнады — жел де, дыбыс та жоқ, тек ән мен азан. Сол сәтте бүкіл қойылым шынайы аспанға бағытталған дұғаға айналғандай болды. — Біз орындап жатқанда бұл жай ғана музыка емес, шынайы рухани ашылу екенін сездік. Сахна мен өмір, сенім мен өнер арасындағы толық үйлесім сәті.